Op Kerstavond ’89 valt journalist Danny Huwé ten prooi aan een kogelregen uit de Grenswachtkazerne. Toenmalig commandant Petre Teaca, die volgens zijn soldaten het bevel tot schieten gaf, praat eindelijk, maar weerlegt alle verantwoordelijkheid…
De televisieploeg van VTM haast zich na de gebeurtenissen in Timişoara naar Roemenië en landt op 23 december 1989 in Sofia (luchtverkeer boven het land is nog onmogelijk). Samen met een Turks-Vlaamse reportageploeg huren ze (elk) een wagen en rijden in één ruk naar de Roemeense hoofdstad. In hartje Boekarest aangekomen, nemen ze een verkeerde afslag en wanneer hun wagens beschoten worden, komen ze in tramsporen vast te zitten op het Razoare-plein. Aygan, de Turkse journalist in de andere wagen, krijgt kogelscherven in het hoofd maar hun wagen kan wegkomen tot een nabijgelegen hulppost. De beschietingen worden heviger. Danny en zijn drie collega’s springen uit de wagen en leggen zich plat op de grond neer. Mogelijk heeft Danny dan een beweging gemaakt om (zonder camera) een tekst in te spreken en op dat ogenblik wordt hij dodelijk getroffen. Tegen de ochtend, wanneer de rust hun eindelijk lijkt weergekeerd, maken de drie anderen zich los van de bevroren ondergrond en keren terug richting Bulgarije.
In mijn vorig jaar verschenen boek besteed ik een ruim hoofdstuk aan de tragische gebeurtenissen rond Danny Huwé en kan hiervoor o.a. uitgebreid Lieve en Peggy, Danny’s echtgenote en dochter, spreken. Het Razoare-plein, eveneens het Danny Huwé-plein genaamd, bevindt zich pal tegenover de kazerne van de Grenswacht met nog belangrijke militaire gebouwen in de directe omgeving. Aanvankelijk werd gesproken over terroristen, legereenheden en Securitate die bij de schietpartij betrokken waren. Danny werd zelfs een tijdje voor een terrorist aanzien en door omstaanders in de kazerne bespuwd. Bevelhebber Petre Teaca – 3 dagen na de feiten door Iliescu tot generaal-majoor bevorderd – beweerde begin 1990 dat het terroristen waren die met automatische geweren op de journalist geschoten hadden. Zelf liet hij nog op 23 december 1989, nadat het echtpaar Ceauşescu de vlucht genomen en het Front voor nationale Redding de macht overgenomen had, automatische geweren en munitie aan zijn troepen verdelen “om terroristen te bekampen”. Ondergeschikten wezen hem aan als degene die het bevel tot schieten gaf.
Voor mijn boek schreef ik de generaal twee jaar geleden herhaaldelijk aan. “25 jaar na de gebeurtenissen meen ik dat een stilzwijgen over wat er zich precies in de Kerstnacht rond de kazerne afspeelde, niet langer te rechtvaardigen is.” Er kwam geen antwoord. Via de gemeente Leşnic (Hunedoara), waar hij woonachtig is, en bevestigd door de plaatselijke pope (priester), vernam ik dat de 81-jarige man ernstig ziek is. Onverhoopt kwam er dan vorige maand een schriftelijk antwoord op mijn vragen. “Ik hoop wel”, zo schrijft Teaca, “dat deze inlichtingen op objectieve wijze zullen worden voorgesteld.”
Integraal geef ik de brief van brigadegeneraal Petre Teaca van begin januari 2016. Ook de man heeft recht op zijn waarheid…
Nederlandse vertaling:
Mijnheer MARC VERHAERT,
Ik stel uw inspanning op prijs om voor een goed doel onderzoek te verrichten en een boek te schrijven over de gebeurtenissen die zich in Roemenië hebben afgespeeld bij het omverwerpen van het Ceauşescu-regime en om de ware toedracht te achterhalen – hoe de Belgische journalist Danny Huwé in de Rǎzoare-wijk in Boekarest om het leven kwam.
Als Christen betreur en buig ik me nederig en eerbiedig bij de graven van diegenen die hun leven geofferd hebben voor de vrijheid, doch deze helaas niet meer hebben mogen proeven, het wezen burgers of militairen en ik reken hier ook journalist Danny Huwé bij. U moet weten dat gedurende die dagen in onze militaire eenheid ook een grenswachter die in ons verdedigingskorps werkzaam was, door een kogel van buitenaf – uit een tot op vandaag ongekende richting afgevuurd – neergeschoten werd.
Ik geloof dat een grote fout die deze gebeurtenissen beïnvloed heeft, begaan werd toen wapens en munitie verdeeld werden aan de Volkswachters[1]; in hun rangen bevonden er zich velen die niet met wapens konden omgaan, die de gebruiksregels ervan niet kenden noch de wijze om het vuur te openen: ze schoten zonder enig bevel. Bovendien verschenen op de nationale televisie personen die verkeerde informatie aan de bevolking verstrekten; ze vertelden dat de televisieomroep en militaire eenheden aangevallen werden door terroristen, dat het drinkwater van de stad Boekarest vergiftigd was en dat er in het luchtruim een groot aantal buitenlandse militaire helicopters waren doorgedrongen; dit heeft een staat van psychose veroorzaakt, die gekenmerkt werd door onveiligheid, vrees en twijfels.
Ik herinner me met verbijstering dat er in die bewuste nacht (noot van 24 op 25 december 1989) vanuit kleinere auto’s die tegen hoge snelheid over de Bulevard Timişoara reden, schoten afgevuurd werden op het hoofdkwartier van de Grenswacht; hetzelfde gebeurde vanuit appartementsgebouwen met vier verdiepingen rond het hoofdkwartier en vanop de kerktoren die zich binnenin het Paleis van de Pioniers – het huidige paleis Cotroceni – bevindt. Het feit dat er zich in de Rǎzoare-wijk meerdere belangrijke militaire gebouwen bevinden, zoals de Militaire Academie, het Ministerie van landsverdediging, het Opperbevel van de Grenswacht, alsook het Industrieel platform Vulcan, waar een groot deel van de bewapende Volkswachten geconcentreerd waren, heeft het risico op kogelverwondingen vergroot voor diegenen die in de wijk doorgedrongen waren – mede door de ontstane psychose.
Dat is wat gebeurd is met de journalist Danny Huwé, die midden in de nacht, onaangekondigd, in dit militaire kwartier is opgedoken, op een ogenblik dat de beperkte zichtbaarheid nog versterkt werd door het vallen van sneeuwvlokken en een dichte mist. Zelfs tot op vandaag zijn er geen nauwkeurige aanwijzingen van waar de kogels afgevuurd werden die zowel onze grenswachter als de journalist Danny Huwé getroffen hebben.
Dit is de gehele waarheid over de nacht toen Danny Huwé zijn leven gewaagd heeft om tot iedere prijs zijn roeping van journalist te vervullen.
Ter afsluiting wil ik U in eer en geweten op de hoogte brengen dat ik geen deel heb uitgemaakt van de Hoge Verdedigingsraad van de Socialistische Republiek Roemenië noch van het Front van Nationale Redding en dat ik nooit aan hun vergaderingen heb deelgenomen. Persoonlijk heb ik er geen weet van dat enig commandant of korpsoverste een bevel tot schieten gegeven heeft.
Met bijzondere achting,
[1] Gǎrzile patriotice
Roemeense originele versie:
Over generaal Teaca
Het was Kolonel Teaca die op 22 december 1989 de spaarboekjes (7 stuks voor een waarde van 3,5 miljoen lei) op naam van de kinderen Ceausescu van Kapitein Rusu persoonlijk in ontvangst nam in de kazerne. (Elena liet deze in de ontstane verwarring bij haar lijfwacht achter). Marian Rusu, had, samen met majoor Florian Rat, het echtpaar Ceausescu in de buurt van Târgoviste (op de vlucht) vaarwel gezegd en ze waren teruggekeerd naar Boekarest om zich ter beschikking te stellen van het nieuwe regime. Ook een tas met wapens overhandigden ze aan Teaca. Deze verdween ermee naar het Ministerie van Landsverdediging en feliciteerde hen bij zijn terugkeer, in naam van het Front voor Nationale Redding.
Auteur: Marc Verhaert
Wenst U meer te weten over de revolutionaire decembermaand van 1989, zo vindt U veel
meer terug in het boek, verschenen en nog verkrijgbaar bij ADR-
Vlaanderen of Acco.
